पाठ्य सामग्री र स्थानीयकरणको समस्या

– दीपक अर्याल

विद्यार्थीहरूले के पढ्छन्, के पढ्न मन पराउँछन् वा पढ्न नै मन पराउनन्नन् भन्नेा कुराको जानकारी प्रत्येक शिक्षकले राख्न जरूरी हुन्छ। पाठ्य पुस्तकका एकहोरो सामग्रीहरूलाई विद्यार्थीहरूले कसरी लिइरहेका हुन्छन् भन्ने कुरालाई पनि शिक्षकले बाहेक अरू कसैले बुझ्न सक्दैन। त्यसैले पढाउने भनेको पाठ्य पुस्तक पढाउने वा घोकाउने र कक्षा उत्तीर्ण गराउने मात्र होइन बरू विद्यार्थीलाई पढ्नका लागि उत्प्रेरित गर्ने वा उत्साहित गर्ने पनि हो। के विद्यार्थीहरूलाई अन्य काममा अग्रसर भए जस्तै पढ्ने काममा पनि अग्रसर बनाउन सम्भव छ? त्यसका लागि कुन विधी उपयुक्त हुन सक्छ। उनीहरूलाई पढाइप्रति किन रूचि छैन, हुँदैन वा खास पाठ्य सामग्री वा विषयवस्तुसँग रूचि नभएपनि अन्य विषयसँग रूचि हुन्छ भन्ने कुरा जान्नका लागि लामो अनुसन्धान जरूरी छ। जस्तै कि, चित्र भएका तस्बिरहरू बढी हेर्ने, रमाइला कुराहरू, कथाहरू, कार्टुनहरू, फिल्महरू मात्र पढ्न मन पराउने वा त्यसका कुरा गर्दा खुशी हुने जस्ता विशेषताहरू साना-साना बालबालिकामा मात्र होइन ठूला बच्चाहरूमा पनि भएको देखिन्छ। त्यसमाथि आफ्नो टोल-छिमेकको, आफ्नो धर्म संस्कृति तथा सामाजिक परिवेशका घटना, कथा वा सामग्रीहरू पढ्ने रूचि पनि बढी रहेको पाइन्छ।

Discourses of Birata and Shanti in School Level Nepalese Textbooks

-Deepak Aryal

“Aap to ‘Bahadur’ nahi lagate!” (You don’t look like Bahadur), he seriously doubted my self-introduction as a Nepali student who wanted to go to the YMCA Guest house of Jai Singh Road from Indira Gandhi International Airport, Delhi. It was my third visit to India and noone asked this kind of question in my previous visits. So, I was completely confused and did not have any clue why my taxi-driver both wanted to and hesitated to understand me as ‘Bahadur’ and how I was different from the Bahadur whom he knows or cogitates.

There is a large body of critical literature on theories and practices of ethnic stereotypes. Journalist Walter Lippmann (1922) likened ‘stereotypes’, coined in 1798 originally referred to a printing process or reproduction, to “pictures in the head,” or mental reproductions of reality. Salinas (2003) states in his book ‘The Politics of Stereotype’ that the stereotypes are mentally constructed which are activated in an automatic, unconscious manner and affect both the stereotyping mind and the stereotyped. The social identity theory of stereotypes and prejudice agree to view the development of stereotypes and prejudice as a function of socio-cultural factors and intergroup relations. Such as ‘Jews have large Noses’ (physical
appearance), ‘Negroes are stupid’ (their intelligence) or ‘Japanese are sly’ (their personality) (Rinehart, 1963).

The nationalism debate

– Prashant jha

One of the first questions that Hindu extremist outfits in India ask in their training camps and propaganda exercises is, ‘Are Muslims Indians first or Muslims first?’ This question is rarely asked about Hindus, for it is assumed that a Hindu is a true Indian while a Muslim has to prove his patriotism and commitment to the ‘nation’.

That one question, and its implicit suggestion, has brainwashed thousands of young Hindus and veered them towards fanaticism. At its kindest, the answer to this question is assessed by whether Muslim-dominated areas are supporting India or Pakistan in a cricket match. If the area does not celebrate enough after an India win, it is seen as proof that the primary allegiance of a Muslim is to his religion, not to the country. At its most brutal, this attitude has resulted in mass killings and communal riots.

असली राष्ट्र निर्माता

कुपण्डोलको उकालो काटेपछि पुल्चोक क्याम्पसको साइडमा थकै मार्दै गरेका तरकारी व्यापारी

विहान अफिस जानेबेलामा हिमालयन होटलको सानो उकालो चढेपछि एउटा समूह निरन्तर भेट हुन्छ। कालीमाटीबाट तरकारी र फलफुल लिएर व्यापारमा हिडेका सबैजना पुल्चोक क्याम्पसको छेउमा केहीवेर सुस्ताउँछन्। म उनीहरूलाई निरन्तर भेट्छु र उनीहरू मलाई। मैले उनीहरूको समूहलाई चिनेपनि उनीहरूले मलाई चिन्ने कुरा हुँदैन। केही समयदेखि उनीहरूको फोटो लिन्छु भन्ने सोचेको थिएँ। तर, धेरै कुराले मिलेको थिएन। आज भने मौका मिल्यो।

देशका विभिन्न कुनाबाट आएर काठमाडौंबासीका घरघरमा तरकारी र फलफुल पुर्याइदिने यी परिश्रमी व्यक्तित्वहरूको परिश्रमको कदर गर्न न त पहाडी समुदायका व्यक्तिले सकेका छन् न त राज्यले नै। केही दिनको छठ विदामा तराईतिर लागेका कारण घर-घरमा पाइने तरकारी वा फलफुलमा मात्र कमी आएको थिएन वरू त्यसका लागि नजिकको पसल धाउनु पर्ने वाध्यताको सृजना भएको थियो। त्यसैगरि कपाल काट्ने पसलहरू बन्द थिए र केही खुलेका पसलमा अत्याधिक भिडभाड देखिन्थ्यो। खासगरी मधेशी समुदायबाट पुग्नेगरेको यो सेवा र सहयोगका लागि हामीहरू आभारी हुन जान्नु नै पर्छ। यति परिश्रम, मेहनत र लगनका साथ आफ्नो पसीना खाडी मुलुक वा अन्य मुलुकमा गएर  पोख्नेहरूका लागि मेरो एउटा मात्र भनाइ छ, यहाँ वसेर यसरी काम गर्ने नेपालीहरू नै असली राष्ट्र निर्माता हुन्। यो समुदाय, यो पेशा, यो परिश्रम, श्रम, पसिना र स्वावलम्बीपनको सम्मान गर्न सिकौं।

जनकपुर भ्रमण (Visit Janakpur)

नेपालको जनकपुर अञ्चल, धनुषा जिल्ला र सम्भावित मिथिलाञ्चलको प्रमुखकेन्द्र जनकपुरमा लिइएका केही तस्बीर हाम्रा छन् भने अधिकांश तस्बीरहरू अनलाइनबाट उधारो लिइएको छ। यसले जानकी नगरीलाई चिन्न केही सघाउने विश्वास छ।

जनकपुरको रामानन्द चोक स्थित प्रवेशद्वार

विदेशीहरूको बढ्दो अभिरुचि : सीके लाल

(हिमाल खबर पत्रिकाबाट साभार)

मधेशी जनअधिकार फोरम (मजफो) तथा नेपाल सरकारका बीच १३ भदौमा सम्पन्न २२ बुँदे समझदारीले संविधानसभा निर्वाचनका लागि सकारात्मक सन्देश दिएको छ। तर महिनौँदेखि सम्झौताको साटो सरकारसँग मुकाबिला नै गर्ने मनस्थितिमा रहेका मजफोका नेताहरूमा अचानक सहमतिको राजनीति गर्ने जिम्मेवारीबोध कसरी भयो भन्ने प्रश्न स्वाभाविक रूपमा उठ्छ। केही दिनअघि मात्र वीरगञ्ज अधिवेशनबाट सङ्घर्षको कार्यक्रम घोषणा गरिसकेको मजफोले सरकारको सामान्य सान्त्वना र आश्वासनको भरमा आफ्नो पूरै राजनीतिक प्रस्तावनामा नै फेरबदल गर्ने कार्यलाई चामत्कारिक परिवर्तन मान्नुपर्छ। र, त्यस्तो परिस्थिति विकसित गराउने परिवेशको राजनीतिक–कूटनीतिक अध्ययन उपयोगी ठहरिन सक्छ।